Wilno i Warszawa upamiętnią powstanie 1863 roku projekcjami świetlnymi

22 stycznia, upamiętniając początek powstania 1863 roku, na fasadzie Ratusza w Wilnie i na fasadzie warszawskiego Pałacu Prezydenckiego zabłyśnie projekcja wideo z herbem powstania styczniowego. Herb przedstawiający polskiego orła, litewską Pogoń i archanioła Michała Rusi symbolizuje jedność narodów w walce przeciwko zaborcy. Mieszkańcy i goście Wilna będą mogli oglądać projekcję na Placu Ratuszowym w tym samym czasie, co widzowie w Warszawie – od godz. 17:00 w sobotę do niedzieli rano.

„Powstanie 1863–1864 przyczyniło się do rozwoju idei demokratycznych, ruchu narodowowyzwoleńczego. Cieszy nas, że nie zapominamy o naszej wspólnej historii i razem z mieszkańcami Polski upamiętniamy datę szczególnie ważną dla obu naszych narodów. Projekcje wideo w stolicach Litwy i Polski symbolicznie jednoczą miasta i zachęcają do upamiętnienia tego znaczącego wydarzenia historycznego, które cechuje odwaga i jedność”, – mówi wicemer Wilna Edita Tamošiūnaitė.

Powstanie 1863–1864 było jedną z wielu walk o przywrócenie państwowości. Manifestem z 22 stycznia 1863 r., zapowiadającym początek powstania, narody Polski, Litwy i Rusi zostały wezwane do walki o wyzwolenie Ojczyzny, czyli ziem dawnej Rzeczypospolitej Obojga Narodów. Manifest w języku litewskim i polskim głosił równość wszystkich mieszkańców kraju, wolność chłopów oraz prawo do ziemi.

„Niezwykle cieszy, że tak imponujący sposób został wybrany dla uczczenia rocznicy powstania styczniowego”, – powiedziała Małgorzata Stefanowicz-Pecela, dyrektor Instytutu Polskiego w Wilnie. Powstanie 1863 roku jest symbolem nie tylko wspólnoty historycznej i kulturalnej Polaków i Litwinów, ale także symbolem jednoczącego nasze narody umiłowania wolności i równości. Pamięć o powstańcach i ich ideałach, jak widzimy, może być doskonałą podstawą do kontynuowania dialogu między kulturą polską i litewską”.

Wiosną i latem 1863 roku powstanie objęło większość ziem dawnego Wielkiego Księstwa Litewskiego. Z wojskiem carskim, które na początku 1864 roku liczyło 144 tys. żołnierzy, walczyło około 15 tys. żołnierzy Wielkiego Księstwa Litewskiego. Przy silnej dominacji wojskowej władze carskie stłumiły powstanie i nie tylko zastosowały bezpośrednie represje wobec osób biorących w nim udział, ale także wprowadziły politykę dyskryminacyjną.

Po powstaniu 1863–1864 wprowadzono cyrylicę do piśmiennictwa litewskiego, w 1865 roku. ogłoszono zakaz używania znaków łacińskich, w szkołach uczono tylko w języku rosyjskim, Polakom zakazano pracy w szkołach i instytucjach państwowych, wprowadzono nowe środki dyskryminujące polskojęzyczną szlachtę. Powstanie było ważnym punktem zwrotnym. Litwini, Polacy i Białorusini po raz ostatni walczyli w tym powstaniu przeciwko wspólnemu wrogowi i o wspólne państwo.

22 listopada 2019 r. w Wilnie odbyły się pogrzeby państwowe przywódców powstania styczniowego Konstantego Kalinowskiego, Zygmunta Sierakowskiego i innych uczestników.

Organizator – Ratusz w Wilnie.

Partnerzy: Urząd Miasta Wilna, Instytut Polski w Wilnie, Ambasada Republiki Litewskiej w Rzeczypospolitej Polskiej