Zatwierdzono nowe nazwy ulic i skwerów w stolicy: upamiętniono Antanasa Terleckasa

Rada Miasta Wilna zatwierdziła nowe nazwy ulic i skwerów. W dzielnicy Antakalnis uczczono pamięć ekonomisty, polityka i działacza społecznego Antanasa Terleckasa, na Starym Mieście powstanie skwer imienia bankiera i filantropa Juozapasa Montvila, a w dzielnicy Perkūnkiemis zatwierdzono nazwę nowej przestrzeni publicznej – Skwer Perkūnasa. Na mapie Wilna pojawią się również ulice Mortos Zauniūtės, Viliaus Pėteraičio, Varnėnų i Punto.

Ulica w dzielnicy Antakalnis otrzymuje imię herolda wolności

Dawna ulica Ežerėlių teraz nosi imię Antanasa Terleckasa. Przy tej ulicy mieszkał jeden z najwybitniejszych litewskich działaczy antysowieckiego ruchu oporu, herold wolności A. Terleckas (1928-2023).

“Kiedy mówimy o antysowieckim ruchu oporu, nazwisko Antanasa Terleckasa jest wymieniane jako jednego z najbardziej aktywnych uczestników oporu wobec sowieckiej okupacji. Biorąc pod uwagę istotny wkład A. Terleckasa w kontynuację historii litewskiej państwowości, Komisja Pamięci Historycznej nie zawahała się tym razem zaproponować wyjątku i nie przestrzegać przepisu o tym, że upamiętnić kogoś można dopiero dziesięć lat po jego śmierci. W niedalekiej przyszłości zaproponujemy postawienie standardowej tablicy pamiątkowej na dawnym akademiku aspirantów przy ul. Gynėjų 4, gdzie mieszkał i został aresztowany A.Terleckas” – mówi Kamilė Šeraitė-Gogelienė, przewodnicząca Komisji Pamięci Historycznej Miasta Wilna.

Dobrze wykształcony ekonomista mógł w swoim czasie zrobić błyskotliwą karierę w państwowym banku. Dążenie do wolności zawsze było dla niego najważniejsze. A. Terleckas aktywnie sprzeciwiał się sowieckiej władzy. Jego oświadczenia i listy wzywające do zakończenia okupacji Litwy były nadawane w stacjach radiowych “Wolność”, “Głos Ameryki”, “Watykan” i innych. Był jednym z wydawców podziemnych publikacji “Laisvės šauklys” i “Vytis”. Za swój aktywny opór i działalność dysydent musiał wiele znieść: został uwięziony w syberyjskim obozie koncentracyjnym na Uralu i zesłany do obwodu magadańskiego. Po powrocie na Litwę, tuż przed Sąjūdisem, A. Terleckas zorganizował w 1987 r. w Wilnie pod pomnikiem Adama Mickiewicza wiec ruchu oporu upamiętniający spisek Ribbentrop-Mołotow i aktywnie uczestniczył w działalności Sąjūdisu.

Nazwy ulic według tematów

Rada Miasta zatwierdziła również kilka innych nowych nazw ulic. W dzielnicy Pilaitė pojawią się ulice Mortos Zauniūtės i Viliaus Pėteraičio. “Decydując się na nowe nazwy ulic, staramy się zachować spójność z pewnymi tematami. Na przykład w dzielnicy Pilaitė nazwy większości ulic i przestrzeni publicznych są związane z Litwą Mniejszą, jej sławnymi ludźmi i nazwami miejsc” – wybór nowych nazw ulic wyjaśnia Gaiva Auglienė, kierownik Wydziału Administracji Gruntami i podwydziału GIS Samorządu Miasta Wilna.

Zauniūtė (1875-1945) była pracownikiem kultury i prasy oraz bibliografem na Litwie Mniejszej. Wraz z ojcem Dovasem Zauniusem zbierała folklor. W 1902 r. otworzyła księgarnię litewską w Tylży, która zaopatrywała księgarzy w zakazaną literaturę litewską. Uważa się, że zginęła podczas ucieczki przed wojskami radzieckimi podczas ataku na Kłajpedę.

Ulice Vorupės i Knypavos zostaną teraz połączone ulicą imienia Viliausa Pėteraitisa (1914-2008). V. Pėteraitis był litewskim lingwistą, językoznawcą i słowotwórcą. Dzięki niemu została wydana Encyklopedia Litwy Mniejszej. Jej pierwszy tom zawiera aż 633 artykuły napisane przez V. Pėteraitisa. Działał on również aktywnie w Związku Oporu Litwy Mniejszej. Za swoje zasługi dla Litwy został odznaczony Krzyżem Oficerskim Orderu Giedymina WKL.

Ulice Mortos Zauniūtės i Viliaus Pėteraičio są łącznikami między nowymi dzielnicami mieszkalnymi. Jednak nowe nazwy ulic są również nadawane obszarom, które są już zasiedlone od dłuższego czasu, takim jak wspólnoty ogrodowe.

Ulica Juodvarnių Sodų 21-oji w Dvarčionys na prośbę mieszkańców zmienia nazwę na Varnėnų. Dawniej ulica nosiła właśnie taką nazwę, pozostała tam nawet tablica z nazwą.

Nazwa ulicy Visorių Sodų 19-oji została również zmieniona na ulicę Punto na prośbę mieszkańców. Puntas – to nazwa jeziora w rejonie malackim. Nie jest to pierwsza ulica w Visorių sodai nazwana na cześć jezior. Istnieją ulice Didžiulis, Alaušas, Arinas. W związku z tym wybrano nazwę Puntas.

W dzielnicy Šnipiškės, która zawsze słynęła z ceglanych domów, nienazwana ścieżka w pobliżu placu Šnipiškės została przemianowana na zaułek Plytdegių. W XIX wieku, ze względu na złoża gliny i wapna, dzielnica Šnipiškės była jednym z najważniejszych ośrodków produkcji cegieł i ceramiki, a przy dzisiejszej ulicy Ukmergės mieszkali murarze i garncarze, kafelkarze i stolarze rozwijali swoje rzemiosła. Jeszcze nie tak dawno przy ul. Linkmenų, w budynkach przemysłowych dawnego Instytutu Termoizolacji, produkowano kafle.

Nazwy skwerów i mostów zostały zalegalizowane

Nazwa skweru na Starym Mieście między ulicami Trocką i Pranciškonų została nadana na prośbę mieszkańców na cześć działacza społecznego, przedsiębiorcy, bankiera i filantropa Juozapasa Montvila (1850-1911). To miejsce także wcześniej nosiło taką nazwę, ponieważ w okresie międzywojennym, w 20-tą rocznicę śmierci filantropa, wdzięczni mieszkańcy Wilna postawili mu pomnik z brązu, przedstawiający siedzącego na krześle, zamyślonego J. Montvila. Nazwa skweru zostanie teraz sformalizowana.

Rada Miasta Wilna zatwierdziła również nazwę nowego skweru w dzielnicy Perkunkiemis, która została wybrana i zaproponowana przez samych mieszkańców. Spośród trzech opcji – Perkūnas, Vakaras i Giruliai – pierwsza była absolutnym faworytem. Tak więc od teraz nowa przestrzeń będzie nazywać się Skwerem Perkūno.

Nazwy mostów dla pieszych nad Wilią również zostaną zalegalizowane: most Baltasis, most Vingio.

W mieście pojawią się również tablice upamiętniające dwie znane osoby. Przy ul. Aušros Vartų 12 zostanie zainstalowana typowa tablica upamiętniająca Marcelę Kubiliūtė (1898-1963), litewską wywiadowczynię, ratowniczkę Żydów i więźniarkę polityczną.

Uwieczniona zostanie również pamięć kompozytora, działacza kultury i sztuki, profesora Rimvydasa Žigaitisa (1933-2010). Typowa tablica pamiątkowa zostanie umieszczona na ścianie domu, w którym mieszkał przy ul. Adomo Mickevičiaus 33.